استون

توضیحات

استون را می توان یکی از حلال های خوب برای ترکیبات آلی به خصوص اتانول، بنزن و اتر در نظر گرفت و این حلالیت به دلیل وجود خاصیت قطبیت بالای استون می باشد و همچنین می توان به حلالیت استون در آب که از خصوصیات بارز آن می باشد هم اشاره کرد.استون در بدن انسان و در واقع بهتر است بگوییم در خون و ادرار انسان هم یافت می شود. میزان این ماده شیمیایی در خون افرادی که به بیماری دیابت مبتلا می باشند بیشتر می باشد.

فهرست

استون چیست؟

ساختار استون

منابع طبیعی استون

کاربرد استون

نکات ایمنی استون

استون چیست؟

استون یک مایع بی رنگ و بسیار قابل اشتعال است که به کلاس ترکیبات آلی معروف به کتون‌ها تعلق دارد. بوی شیرین مشخصی دارد و تا حدودی به طور طبیعی در بدن ما یافت می‌شود.در علم شیمی استون را با فرمول شیمیایی  CH₃)₂CO) می شناسند. در ساختار این ماده شیمیایی یک پیوند کوالانسی وجود دارد. از خواص دیگر این ماده می توان به نقطه ی جوش، نقطه ی اشتعال و نقطه ی ذوب آن اشاره کرد. استون در دمای 5605 درجه سانتی گراد به جوش می آید، در دمای _94.07 ذوب و در دمای _16.99 مشتعل می شود.استون در دمای 465 درجه سانتی گراد به خودی خود مشتعل می شود. برخورد مستقیم پروپانون با پوست می تواند باعث سوزش و آسیب رسیدن به پوست شود. نوشیدن این مایع سمی می تواند باعث بیهوشی و وارد شدن آسیب به مخاط دهان شود و قسمت های مختلف بدن شود. بنابراین در استفاده از آن باید به نکات ایمنی توجه کرد.

خاصیت حلالیت عالی آن را به یک ماده موثر در بسیاری از محصولات خانگی مانند پاک کننده لاک ناخن، رقیق کننده رنگ و چسب تبدیل می‌کند. توانایی استون در حل سریع مواد، آن را برای تمیز کردن آشفتگی‌های چسبنده یا از بین بردن لکه‌های سرسخت ضروری می‌کند. استون علاوه بر کاربردهای رایج آن در خانه، نقش حیاتی در صنعت نیز دارد.

ساختار استون

منابع طبیعی استون

استون یک ماده شیمیایی تولید شده است که به طور طبیعی در محیط نیز یافت می شود. به آن دی متیل کتون ، 2-پروپانون و بتاکتوپروپان نیز گفته می شود. به طور طبیعی در گیاهان، درختان ، گازهای آتشفشانی ، آتش سوزی جنگل ها و به عنوان محصولی از تجزیه چربی بدن رخ می دهد. این ماده در اگزوز وسایل نقلیه ، دود تنباکو و محل های دفن زباله وجود دارد. این عامل ممکن است به طور معمول در مقادیر بسیار کمی در ادرار و خون وجود داشته باشد. مقادیر بیشتری ممکن است در ادرار و خون بیماران دیابتی دیده شود. استون در دوزهای بالا سمی است.

کاربرد استون

1_  یک سوم خرید استون در جهان مربوط به صنایعی است که می خواهند از استون به عنوان یک حلال صنعتی استفاده شود.

2_ یک چهارم حجم تولیدی این محصول در جهان برای تولید سیانوهیدرین و متیل متال آکریلیت مورد استفاده قرار می گیرد.

3_ در صنایع پلاستیک و رزین از این ماده شیمیایی به عنوان حلال استفاده می کنند. پروپانون یکی از حلال هایی است که می تواند به خوبی پلاستیک ها، رزین های طبیعی و فیبر ها را در خود حل کند. در این صنعت برای رقیق کردن رزین پلی استر، حل کردن اپوکسی ها، پاک کردن ابزار و تجهیزات و کریستال های سیانور از این ماده استفاده می کنند.

3_ در بسیاری از صنایع که به رنگ آمیزی فلزات می پردازند از این ماده شیمیایی استفاده می کنند که معمولا قبل از رنگ آمیزی فلزات از استون به عنوان پاک کننده استفاده می کنند.

4_  به عنوان ضد زنگ در صنایع مختلف به خصوص در صنعت فلزات کاربرد دارد.

5_  در  صنعت داروسازی به عنوان حلال در صنعت داروسازی و در الکل دناتوره به عنوان دناتورانس استفاده می شود و در بعضی از داروها، این ماده به عنوان یک ماده ضدعفونی کننده مورد استفاده قرار می گیرد.

6_ از استون تولید شده برای تولید بیسفنول که  ماده ای شیمیایی برای ساخت انواع پلیمر ها مانند پلی اورتان ها، پلی کربنات ها و رزین های اپوکسی می باشد مورد استفاده قرار می گیرد.

7_.در آزمایشگاه ها، از استون به عنوان حلال قطبی و قارچی در واکنش های مختلف آلی استفاده می شود و همچنین  برای شستشوی ظروف آزمایشگاهی از استون استفاده می کنند. علت استفاده استون در آزمایشگاه ها را می توان قیمت پایین و خاصیت فرار بودن آن دانست.

8_ بخش آرایشی و بهداشتی هم از کاربرد پروپانون بی بهره نمانده است و در ساخت انواع مواد آرایشی از این محصول می توان استفاده کرد.

9_ در تولید انواع چسب، تینر، جوهر های چاپ، واکس، رنگ، انواع پارچه و … نیز می توان از این ماده استفاده کرد.

10_ استون در بسیاری از مواد پاک کننده، لاک ناخن یک جزء مهم است. هرچه یک پاک کننده لاک ناخن بهتر و مثرتر باشد، میزان استون آن بیشتر است.

11_ در بسیاری از صنایع از این ماده به عنوان خشک کننده استفاده می کنند چرا که به راحتی با آب حل می شود و خاصیت فرار بودن دارد.

12-استون در برخی از مواد غذایی کاربرد دارد که بیشترین استفاده را در صنایع تولید نان دارد که به کامل شدن و سفید کردن آرد کمک می کند FDA نیز آنرا به عنوان افزودنی غذایی غیرمستقیم در مواد چسبنده و پوشش های مواد غذایی در غلظت های مشخص ایمن اعلام کرده است.

13-وقتی از استون در خانه استفاده می شودبرای  مساله از بین بردن لکه ها و آلودگی می باشد. از استون به عنوان حلال در خانه برای از بین بردن آلودگی ها و لکه ها استفاده می شود

نکات ایمنی استون

مایع و بخار بسیار قابل اشتعال است.
باعث تحریک جدی چشم می شود.
ممکن است باعث خواب آلودگی یا سرگیجه شود.
تعدد تعداد دفعات قرار گرفتن در معرض آن ممکن است باعث خشکی پوست یا ترک خوردگی شود.
از گرما، سطوح گرم، جرقه ها، شعله های آتش باز و سایر منابع احتراق دور نگه داشته شود.

در صورت تماس با چشم ها  سریع چشم هارا با آب بشورید.
در مکانی دارای تهویه مناسب نگهداری کنید. درب ظرف را محکم بسته نگه دارید.

نتیجه گیری

استون یک ترکیب شیمیایی همه کاره و قدرتمند است که کاربردهای متعددی فراتر از نقش معمول خود به عنوان پاک کننده لاک ناخن دارد. از تمیز کردن ابزارها و سطوح گرفته تا حل کردن چسب‌ها و حتی از بین بردن لکه‌ها، استون منبع ارزشمندی در صنایع مختلف است.برای دست آوردن استون خالص باید با مواد و تجهیزات مناسب صورت گرفت. به علت ماهیت قابل اشتعال، هرگز آن را در فاضلاب نریزید یا همراه زباله‌های معمولی خانگی دور نیندازید.